(Cadn.com.vn) - Công luận Nhật Bản rất nhạy cảm đối với vấn đề hạt nhân. Trong Chiến tranh Thế giới II, Nhật Bản đã phải chịu thảm kịch 2 quả bom nguyên tử tại Hiroshima và Nagasaki làm cho hàng triệu người chết và bị di chứng của loại vũ khí này gây ra.

Hơn nữa, kể từ năm 1967, Tokyo đã cam kết không chế tạo vũ khí nguyên tử, không sử dụng vũ khí hạt nhân và không cho phép vận chuyển loại vũ khí này vào lãnh thổ Nhật Bản. Ngay sau khi lên nắm quyền lãnh đạo chính phủ, Thủ tướng Yukio Hatoyama đã đặt ra mục tiêu ưu tiên làm sáng tỏ các thỏa thuận bí mật hạt nhân với Mỹ của các chính phủ tiền nhiệm, như là cam kết trong cuộc vận động tranh cử.

Tháng 9 vừa qua, Tokyo đã thành lập một nhóm điều tra, gồm 15 người, với trách nhiệm xem xét 2.600 bộ hồ sơ liên quan đến an ninh Mỹ-Nhật, lưu trữ tại Bộ Ngoại giao và khoảng 500.000 tài liệu từ Đại sứ quán Nhật ở Washington. Nhóm điều tra đã tăng tốc khai thác các hồ sơ và tiếp tục thu thập các chứng cứ có liên quan để nhanh chóng làm sáng tỏ các thỏa thuận bí mật giữa Mỹ với Nhật Bản liên quan đến vũ khí hạt nhân. Cuối tháng 11, Ngoại trưởng Nhật, ông Katsuya Okada tuyên bố: “Chúng ta sẽ trút bỏ được gánh nặng liên quan đến những lời phủ nhận dai dẳng đến từ các nội các trước, rằng không hề có một thỏa thuận bí mật”.

Mặt khác, vào giữa tháng 10, việc giải mật một số hồ sơ của Mỹ tại Washington liên quan đến vũ khí hạt nhân và quan hệ song phương Mỹ-Nhật Bản từ năm 1952 -1972, đã cung cấp một số thông tin khó phủ nhận một sự thật hiển nhiên. Để tìm hiểu về thỏa thuận hạt nhân bí mật này, nhóm điều tra đã tập trung xem xét lại những vấn đề đặt ra về tầm quan trọng chiến lược của căn cứ Mỹ tại Okinawa.

Đảo Okinawa được xem là điểm tựa quan trọng nhất của Mỹ đặt tại Thái Bình Dương để kiểm soát khu vực  Đông Á. Đảo Okinawa đã bị Mỹ chiếm đóng sau Chiến tranh thế giới II và chỉ được trao trả lại cho Nhật Bản năm 1972. Theo Hãng thông tấn công giáo Asianews, thỏa thuận bí mật được Mỹ-Nhật Bản ký vào năm 1960, cho phép các tàu chiến và máy bay của quân đội Mỹ trang bị vũ khí nguyên tử được quyền cập bến hoặc quá cảnh tại Nhật Bản với điều kiện phải tham vấn ý kiến của Tokyo. Còn theo Aujourd’hui le Japon, một trang web độc lập, thì còn có một thỏa thuận khác cho phép Mỹ lưu trữ vũ khí hạt nhân tại Okinawa.

Như vậy, đến nay bức màn bí mật đang được từ từ vén lên, cho thấy công luận Nhật Bản đã bị đánh lừa trong gần nửa thế kỷ về việc vũ khí hạt nhân của Mỹ trên lãnh thổ nước Phù Tang. Kể từ năm 1960, chính quyền Nhật Bản do đảng Dân chủ Tự do (LDP) lãnh đạo, đã nhiều lần lên tiếng bác bỏ mọi nguồn tin về một thỏa thuận bí mật, cho phép Mỹ vận chuyển vũ khí hạt nhân vào đất nước này. Thế nhưng, ngày nay, chính quyền mới tại Tokyo, do Thủ tướng Yukio Hatoyama thuộc đảng Dân chủ (DPJ) lãnh đạo, đang chuẩn bị làm sáng tỏ mọi  vấn đề có liên quan đến vũ khí hạt nhân của Mỹ trên đất nước Nhật Bản vào tháng tới. 

Căn cứ không quân của Mỹ tại Okinawa, Nhật Bản. Ảnh: AFP

Bởi thế, các tiết lộ về thỏa thuận bí mật của Nhật Bản với Mỹ đã và đang làm dấy lên một cơn sốt trong công luận nước này. Theo nhận định của nhiều nhà phân tích chính trị, mục tiêu của tân chính phủ Thủ tướng Yukio Hatoyama trong việc điều tra vấn đề thỏa thuận bí mật nhằm triệt hạ uy tín của đảng đối lập Dân chủ Tự do LDP, từ nay bị xem là kẻ nói dối, đã ngang nhiên chà đạp những chính sách cơ bản của đất nước. Mục tiêu thứ nhì là giành lại thế chủ động trong quan hệ với Mỹ.

Cho đến thời điểm này, dù chưa có dấu hiệu nào chứng tỏ Thủ tướng Yukio Hatoyama muốn thay đổi liên minh chiến lược với Mỹ, nhưng nội các mới tại Tokyo mong mỏi chấm dứt thời kỳ quan hệ với Washington được quyết định bởi một nhóm quan chức trong hậu trường và coi thường mọi nguyện vọng của công luận Nhật  Bản.

Trong một diễn biến có liên quan, ngày 2-12, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Hirofumi Hirano tuyên bố, vấn đề di chuyển căn cứ không quân Futenma của Lực lượng Lính thủy Đánh bộ Mỹ ở đảo Okinawa có thể sẽ không được giải quyết trong năm 2009 do vấn đề này cần phải được thảo luận giữa các đảng trong liên minh cầm quyền. Phát biểu với các phóng viên, ông Hirano nói: “Chúng tôi đã thành lập chính phủ liên minh giữa 3 đảng nên vấn đề này sẽ không được giải quyết trong năm nay nếu không có các cuộc thảo luận (giữa 3 đảng) về vấn đề này”.

Ông Hirano cho biết, các cuộc thảo luận giữa DPJ, đảng Dân chủ Xã hội (SDP) và đảng Quốc dân mới (PNP) sẽ được tiến hành trên cơ sở xem xét lại thỏa thuận về việc di chuyển căn cứ Futenma mà Nhật Bản và Mỹ đã ký năm 2006. Nhật Bản và Mỹ đã thành lập nhóm công tác cấp Bộ trưởng để thảo luận lại về kế hoạch di chuyển căn cứ Futenma từ thành phố Ginowan tới thành phố Nago, đều thuộc tỉnh Okinawa.

SDP thường xuyên kêu gọi chính phủ Nhật Bản di chuyển căn cứ này ra khỏi tỉnh Okinawa hoặc thậm chí ra khỏi Nhật Bản. Quan điểm này của SDP cũng nhận được sự ủng hộ của PNP.

Lê Minh Châu